Περίπου τα τρία τέταρτα των θαλάσσιων απορριμμάτων τα οποία εντοπίζονται στις θάλασσες του πλανήτη είναι πλαστικά. Ο όγκος των επιστημονικών ευρημάτων σχετικά με τις πολυδιάστατες επιπτώσεις αυτών στη θαλάσσια βιοποικιλότητα, τη λειτουργία και τις υπηρεσίες των θαλάσσιων οικοσυστήματων συνεχώς αυξάνει, αναδεικνύοντας αυτό το τεράστιο σύγχρονο πρόβλημα.
Η θαλάσσια ρύπανση από πλαστικά και μικροπλαστικά είναι ένας από τους τρεις κύριους τομείς που πραγματεύεται η Στρατηγική της Ευρωπαϊκή Ένωσής (ΕΕ) για τα Πλαστικά. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουν τεθεί σε εφαρμογή δύο οδηγίες:
- Η Οδηγία της 5ης Ιουνίου 2019 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον (ΕΕ 2019/904), η οποία καθορίζει αναλογικά και προσαρμοσμένα μέτρα κατά των πλαστικών μιας χρήσης.
- Η Οδηγία της 17ης Απριλίου 2019 σχετικά με τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής για την παράδοση αποβλήτων από πλοία, η οποία απαιτεί από τα σκάφη να εκφορτώνουν όλα τα απόβλητα σε λιμενικές εγκαταστάσεις υποδοχής, συμπεριλαμβανομένων των αποβλήτων που συλλέγονται σε δίχτυα κατά τη διάρκεια αλιευτικών δραστηριοτήτων.
Μια έκθεση της ΕΕ, η οποία δημοσιεύτηκε μόλις πριν λίγες εβδομάδες, θέτει σαφείς στόχους και κατευθυντήριες γραμμές ενώ αναδεικνύει την ανάγκη για άμεσες κοινές δράσεις μεταξύ φορέων. Η «Μελέτη για την υποστήριξη της εφαρμογής των υποχρεώσεων που ορίζονται στην οδηγία για τα πλαστικά μιας χρήσης και στην οδηγία για τις εγκαταστάσεις υποδοχής λιμένων» αποσκοπεί στην ενημέρωση των εκτελεστικών πράξεων που προβλέπονται από τις οδηγίες και παρέχει προτάσεις για ένα συνεκτικό πλαίσιο παρακολούθησης και αναφοράς σχετικά με:
- Αλιευτικά εργαλεία που διατίθενται στην αγορά στα κράτη μέλη της ΕΕ και περιέχουν πλαστικές ύλες.
- Απορρίμματα αλιευτικών εργαλείων που περιέχουν πλαστικό.
- Απόβλητα που συλλέγονται σε δίχτυα κατά τη διάρκεια αλιευτικών δραστηριοτήτων.
Υπό αυτό το πρίσμα και σε συμφωνία με τις Ευρωπαϊκές προτεραιότητες, το έργο “MARLIΤER: Κοινές δράσεις για την αύξηση της προσβασιμότητας των πολιτών σε βάσεις περιβαλλοντικών δεδομένων και εργαλεία παρακολούθησης με στόχο τον περιορισμό των θαλάσσιων απορριμμάτων στην Λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας”, το οποίο υλοποιείται με την υποστήριξη του Κοινού Επιχειρησιακού Προγράμματος “Λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας 2014-2020”, που συγχρηματοδοτείται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης (European Neighbourhood & Partnership Instrument – ENPI) αναπτύσσει ένα διαδικτυακό πολυδιάστατο εργαλείο ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και λήψης αποφάσεων. Στις 19 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε παρουσίαση της ειδικά διαμορφωμένης πλατφόρμας καταγράφων και συγκέντρωσης ψηφιακών δεδομένων, για την οποία οι συμμετέχοντες φορείς ευελπιστούν ότι θα αποτελέσει κατευθυντήριο μοχλό ελέγχου της ρύπανσης από πλαστικά και σημαντικό εργαλείο παρακολούθησης και αναφοράς.
